Bina Kimlik Sistemi : BKS
Kahramanmaraş depreminin ardından “Niye yok böyle bir uygulama ?” denilen ve aslında 2021 yılında yürürlüğe giren Bina Kimlik Sistemi (bks) nedir ve neden önemlidir paylaşmak istiyorum.
Kahramanmaraş depremi sonrasında çok fazla tartışılan bir konu vardı. Depremde yıkılan binalarda yapılan tespitlerde binaların taşıyıcı sistemlerine verilen tahribatlar yani kolonların kesildiği, içlerinden tesisat borularının geçirilmesi için donatıların kesilerek taşıyıcı yapı elemanına zarar verildiği görülmüştü.
Yıkılan bu yapıların kullanma izni sonrasında bu tahribata maruz kaldıkları da pek çok yapıda ispatlanmıştı. Ve bu konuda şöyle bir eleştiri de yapılmıştı ve bence de çok yerinde idi : “Araçlara , asansörlere vb . mekanik uygulamalara yapılan periyodik kontroller neden binalara yapılmıyordu ?“
Aslında çok geç kalınmakla birlikte 23.06.2021 yılından sonra iş bitirme aşamasına gelmiş olan yapılar için tam da bu bahsi geçen uygulama yürürlüğe girdi. Adına kısaca BKS dediğimiz BİNA KİMLİK SİSTEMİ uygulaması başladı. 23.06.2021 tarihinden sonra %95 seviye tabir ettiğimiz iş bitirme seviyesinde olan binalar da dahil olmak üzere bu tarihten itibaren ruhsat almış tüm yapılara bir kimlik sertifikası oluşturulmasına karar verildi. Yapılara kimlik belgesi verilmesi niteliğinde olan BKS ile her yapıya sertifika niteliğinde QR kodlu ve RFID çipli elektronik etiket takılarak ile uygulanıyor. Böylece bu sertifikanın takıldığı her binanın denetimi ve takibi ile teknik ve genel bilgilerine ulaşılması sağlanmış oldu.
Telefonlara indirilecek bir uygulama ile binaya takılan sertifika QR kodu okutularak, yapı denetimini kim, hangi müteahhit yapmış, hangi sınıf beton kullanmış, beton dayanımlarından tutun da binaya ait tüm projelere kadar yapı hakkındaki pek çok teknik bilgiye ulaşılacak.
Henüz uygulama yönetmeliği tam olarak yayınlanmamakla birlikte bu sistemle yeni yapılan binalarda 5 yılda bir denetim yapılarak binalarda bir değişiklik yapılıp yapılmadığına, kaçak kata, ortak alanların bağımsız bölümlere çevrilip çevrilmediğine, yapıya hasar verilip verilmediğine deprem öncesinde belirleme imkânına sahip olunacak. Can güvenliğini tehdit eden bir durum varsa bina boşaltılarak sorumlulara sadece para cezası verilmeyecek, aynı zamanda savcılığa suç duyurusunda da bulunulacak. Aynı zamanda deprem sonrası arama kurtarma çalışmalarında, yangın vb. afet durumlarında kurtarma çalışmalarında yüklenmiş olan kat planları ve ilgili projeler bu anlamda hayati önem taşıyor.
2026 yılında, bu uygulama ile sertifika takılmış binalar daire içlerine de girmek sureti ile (gerekirse kolluk kuvveti kullanılarak) denetlenmiş olacaklar. Bu hizmet de yine Yapı Denetim Firmaları tarafından verilecek. Fakat Yapı Denetim Firması imalatını denetlediği yapının sertifika uygulamasına esas denetimini yapamayacak. Kısacası BKS ile yapılarımızın periyodik kontrolleri sağlanmış olacak. Yönetmelik 5 yıllık periyodik denetimler belirlendi fakat yaşadığımız depremler gösterdi ki yapılarımıza da çok daha kısa süreçlerde, belki 2-3 yılda bir denetim yapılması şart.
