Müteahhitlik sınıflaması’nda KOBİ’lerin yarısı elenebilir

İMSİAD Başkanı Mustafa Andıç’ın açıklamaları şöyle:

“Sektörümüzün yıllardır özlemle beklediği ve çıkış tarihinden bu yana eksiklikleri olduğunu belirttiğimiz, bu haliyle geçerse müteahhitin müteahhit arayacağı bir döneme gireceğimizi sürekli olarak vurguladığımız Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması Ve Kayıtlarının Tutulması Hakkında Yönetmelik’te 2019 Eylül ayında ve bu son değişiklikte revize edilen hususlar olduysa da, bu yönetmelikle Anadolu şehirlerimizde ekonomiyi ayakta tutan küçük ve orta ölçekli inşaat firmalarının neredeyse % 50’den fazlası elenme riskiyle karşı karşıyadır. Yönetmelik incelendiğinde, inşaat sektörüne girişte liyakat kademelendirmesi getirmesi bakımından gerekli olduğu, ancak mevcut liyakatin sisteme aktarılmasında aksaklıklar olduğu görülmektedir.

Kamunun düzenleyici rolüyle serbest piyasa şartlarında rekabeti ortadan kaldıran yanlışların oluşmasını önleyici tedbirler almasına, ancak bunun dışında sektörün teşebbüs hürriyeti çerçevesinde özel sektör eliyle yürütülmesi gerekliliğine inanmaktayız. Bu nedenle, 5393 sayılı Belediye Kanununun 73’üncü maddesi kapsamındaki yapıları veyahut kendilerine ait yapıları inşa etmek üzere kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlara ve 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olup ortaklarından en az birinin kamu kurum ve kuruluşu niteliğinde tüzel kişi olduğu ve ortaklık sermayesine en az %20 oranında iştirak ettiği kuruluşların yaptırdıkları yapım işlerine ve bu yönetmelikten muafiyet sağlanması teşebbüs hürriyetine zarar verebilecektir.

İŞ DENEYİM: İş deneyim tutarı olarak yapı maliyetinin %75’inin değil, tamamının alınması ve bunun için de, iş deneyim belgesi yerine, yapı kullanma izin belgesinin ve orada yazılan değerlerin eşkale edilerek aynen kabulü gereklidir.

NOTER ONAYLI SÖZLEŞME ŞARTI: Yönetmelik önceki önemde, yapılacak iş karşılığı bedel içeren noter onaylı sözleşme şartı bulunmadığından, kat karşılığı işlerde müteahhitlik sınıfının tespit edilmesinde noter onaylı sözleşme sunamadığı için iş deneyim belgesi alamayanlar olmaktadır. Bu durum, her türlü resmi izinleri alınarak başlanmış ve yapı kullanma izin belgesi alınarak tamamlanmış projelerin iş deneyimi olarak sayılamamasına neden olduğundan, deneyimli müteahhitlerin sınıflarının düşük çıkmasına, sektör dışına itilmelerine neden olmaktadır.

Kat karşılığı ve özel sektöre yapılan taahhüt işlerinde, iş deneyimine konu işin gerçekten yapılıp yapılmadığının ve kapsamının ne olduğunun denetimine imkân sağlayacak tek unsur, bedel içeren noter onaylı sözleşme değil, aynı zamanda yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgeleridir. Yapı denetim firmalarınca da inşaatların denetlendiği unutulmamalıdır. Bu nedenle, kat karşılığı işlerde müteahhitlik sınıfının tespit edilmesinde yapılacak iş karşılığı bedel içeren noter onaylı sözleşmenin olmadığı durumlarda, yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgelerinin iş deneyimi olarak sayılması ihtiyacı tarafınıza arz olunur.

CİRO KRİTERİ: Yönetmeliğin Ekonomik ve Mali Yeterliği düzenleyen 12.maddesiinin 4.bendi amir hükümleri çerçevesinde, Ek-2: Ekonomik Ve Mali Yeterlik Bildirim Formu’nda cironun ortaya konulmasında sadece satışların esas alınmasından doğan mağduriyetler yaşanmaktadır. Burada belirtilen ciro şartını sağlayamayan deneyimli müteahhitler iş deneyim belgeleri uyarınca yerleşmeleri gereken sınıfa değil de, bir alt sınıfa düşürülmektedirler. Ancak ülkemizde Ağustos 2018 tarihinde yaşanan döviz şoku ve sonrasında halen yaşadığımız Covid-19 salgını nedeniyle azalan gayrimenkul satışları dönemsel olarak cirolarımızı düşürmüştür. Ayrıca kamuya iş yapan müteahhitlerden farklı olarak, özel sektöre iş yapan müteahhitler, yapı kullanma izin belgesi aldıkları bir işin bedelini hemen elde etmek yerine, kiralayarak uzun vadede tahsil etmeyi de tercih edebilmektedirler. Dolayısıyla ister dönemsel olarak satamamaktan, isterse de satmayıp kiralamayı tercih etmekten ötürü özel sektöre iş yapan müteahhitlerin cirosu düşük çıkabilmektedir. Bu nedenle, yönetmeliğin ekonomik ve mali yeterliliği düzenleyen 12.maddesinin 4.bendinin sonuna,

“Bu kriteri başvurunun yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yılda sağlayamayanlar, sundukları iş deneyim belgelerindeki satılmamış bağımsız bölümlerin belediye rayiç bedellerini gösteren belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, sunulan satılmamış bağımsız bölümlerin belediye rayiç bedelleri son takvim yılındaki ciroya eklenir” ibaresinin eklenmesi gerekmektedir.

ÜÇ KATI ŞARTI: Yönetmeliğin, yetki belgesi grubunun tespitini düzenleyen 16.maddesinin ikinci maddesinde: sunulan iş deneyimlerinin değerlendirilmesinde başvuru tarihinden geriye doğru son on beş yıl içerisinde alınmış iş deneyim belgelerinin en fazla miktarda olanın iki katı alınarak veya daha büyük sonuç vermek şartıyla, bitirilen işler içinde geriye doğru son beş yıl içinde bitirdiği işlerin bedelinin toplamı alınarak iş deneyim tutarı belirlenirken, bu madenin devamında geçen ‘Toplama işleminde son on beş yıl içerisindeki en büyük işin iş deneyim miktarının üç katından fazlası dikkate alınmaz’ ibaresi, her türlü resmi izinleri alınarak başlanmış ve yapı kullanma izin belgesi alınarak tamamlanmış projelerin iş deneyimi olarak sayılamamasına neden olduğundan, deneyimli müteahhitlerin sınıflarının düşük çıkmasına, sektör dışına itilmelerine neden olmaktadır. Bu nedenle bu ibarenin kaldırılması önem arz etmektedir.”