Zemin iyileştirme yöntemleri – Jet Groud
Yaşadığımız Marmara Bölgesi ve şehir bazında Bursa olarak; genelde taşıma gücü düşük ve zemin sıvılaşması açısından oldukça yüksek riske sahip olan 1. derece deprem bölgesinde bulunmamız sebebi ile bu riskin çok daha fazla etkilere neden olabileceği düşünülen bir konumdayız.
Özellikle şehir yerleşiminin büyük bir kısmının ova diye tabir ettiğimiz oldukça kumlu-siltli ve de yeraltı suyu açısından zengin bir bölümünde yerleşmiş olması ve halen yoğunluklu olarak zemin sıvılaşma riskinin yüksek öngörüldüğü yerlerde devam etmesi zemin mekaniği açısından oldukça önem arz etmektedir.
Yaşamış olduğumuz kötü tecrübeler bizlere zeminin bina tasarımlarında ne kadar büyük rol oynadığını göstermiştir. Sorunlu zeminlerde yapılacak ilk çalışma zemine uygun seçilen bir yöntem ile zeminin yapılacak bina tasarımına uygun bir hale getirilmesi yani iyileştirilmesidir.
Zemin iyileştirme yöntemi seçilirken zemin cinsi, yeraltı suyu durumu, yapılması hedeflenen iyileştirmenin türü ve cinsi, proje boyutu, civar yapılara ve çevreye etkileri ve de tabi ki elde edilmesi amaçlanan sonuçlar göz önüne alınarak planlanması gerekmektedir.
Jet Groud olarak bildiğimiz ve de sıkça duyduğumuz zemin iyileştirme yöntemi, zayıf ve yeraltı suyu açısından zengin zemin sıvılaşma riskinin yüksek olduğu zeminlerde özellikle zeminin taşıma kapasitesini arttırmak ve sızdırmazlık oluşturmak amacı ile yapılmaktadır.
Çok farklı zemin koşullarında uygulanabilmesi, geniş bir uygulama alanı olması, farklı çap, boy ve mukavemette imalat sağlanabilmesi ve akabinde kontrol imkanı sunabilmesi açısından çokça tercih edilen bir iyileştirme yöntemidir.
Peki nedir bu Jet Groud ve de uygulaması esnasında ile sonrasında nelere dikkat edilmelidir ?
Jet Groud tasarımı ve uygulamasında en önemli unsur enjeksiyonun özellikleri ve çalışma parametreleridir. Projeyi zemin şartları, kolon çapı ve istenilen taşıma gücü değerine göre o zeminde yapılması planlanan binanın mimari ve statik değerlerine göre hazırlayan geoteknik mühendisleri belirler.
Öngörülen derinliğe kadar özel delgi makinaları ile kuyular açılır, akabinde genellikle 400-600 bar basınçla delinen zemine jetleme yani çimento enjeksiyonu yapılır. Bu hızla yapılan enjeksiyon aşağıdaki zemini yırtarak karıştırır ve bir kolon oluşturur.
Uygulanması istenilen basınç, dönme ve çekme hızı, çimento dozajı ve püskürtme nozulu proje uygun yapılmalıdır.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli unsur; uygulayıcı firmaların bu konudaki bilgi, tecrübe ve de makine parkuru özellikleri ile kon da uzman ve bilgili mühendislik çerçevesinde çalışan kişilerce yapılmasıdır. Uygulama oldukça önem arz etmektedir. Ancak doğru şekilde yapılan uygulamalar bizlere doğru sonuçlar ve istenilen özellikte zeminler sağlayacaktır.
Kolonların imalatından sonra muhakkak yükleme deneyi yapılması istenilen taşıma kapasitesinin sağlanıp sağlanmadığını belirler ve muhakkak yapılmalıdır. Yine PIT testi diye tabir edilen deneyin yapılması bize kolonların beton kalitesi ve sürekliliğini belirler ve de son olarak karot numune alınması ve tek eksenli basınç dayanımının ölçülerek raporlanması bize istenilen jet groud uygulaması ile yapılan uygulamanın ne kadar doğru yapıldığına dair bilgi verir.
Özellikle sıvılaşma riskinin yüksek olduğu zeminlerde muhakkak yapılması öngörülen zemin iyileştirme uygulamaları – Jet Groud büyük bir afette can ve mal kayıplarının minumuma inmesi açısından oldukça önem arz etmektedir ve dikkate alınarak uygulanması gerekmektedir.
